Polikistik Over Sendromu Tedavisi Ankara Polikistik over %6-8 oranında rastlanılan bir çok mekanizma ile altta yatan nedenler anlatılmaya çalışılan bir endokrin bozukluk olarak bilinmektedir. İlk tanısı 1935 yılında STEİN VE LEVENTHAL tarafından polikistik over tüylenme, kilo alma, adet olamama klinikleri ile gelen 7 hastalık bir seri ile konulmuştur. Bu tanımlamaya yıllarca çok önemli gelişmeler eklense de, 70- 80 yıllık bu zaman diliminde altta yatan neden ve tanı kriterlerinde tartışmalar halen devam etmektedir.
Polikistik Over Nedir?
- Ovulasyonun yokluğu veya azlığı (oligo-anovülasyon)
- Ultrasonografik olarak polikistik over görünümü
- Hiperandrojenizm dediğimiz androjen hormonları yüksekliği şikayetleri veya laboratuar bulgusu
Son 2003 yılında kriter olarak yukarıdaki üç kriterden ikisini içermesi tanı için yeterli görülmüştür.
Polikistik Over Nasıl Oluşur
Altta yatan nedenler birçok mekanizma ile açıklanmaya çalışılmıştır.
LH Hormonunun Aşırı Sekresyonu, buna cevap olarak östrojen artışı ve androjenlerin artışı ile klinikte tüylenme, sivilce, saç dökülmesi, obosite, rahim duvar kalınlaşması karşımıza çıkar.
İnsülin Direnci zayıf ve kilolu polikistikoverli hastalarda rastlanan tablodur. Başlangıçta pankreas bunu kompanse edebilir ama devam eden olgularda kompanse edemezse tip 2 diyabet olarak karşımıza gelir.
Genetik Nedenler de polikistik over de aile öykülerinin çıkması ile akıla gelmiştir.
Androjen Yüksekliği tüylenme, ciltte yağlanma, erkek tipi saç dökülmesi ,sivilce olarak karşımıza çıkar.
Polikistik Over Ne Şikayetlere Yol Açar
Adet düzensizlikleri özellikle adet olamama veya seyrek adetler ile karşılaşılır (oligo-amenore) .
Tüylenme artışı(hirsutizm), sivilcelenme (akne), ciltte yağlanma, saçta erkek tipi dökülmeler artan androjen hormonu nedeniyle oluşur .
Polikistik overde anovulasyon dediğimiz faktör nedeniyle kısırlık karşımıza çıkabilir.
Obezite, polikistik overde kilinikte %60 olarak izlenmektedir. Bel kalça oranı dediğimiz oran 0,85 den fazla olarak erkek tipi (android tip) dediğimiz obesite izlenmektedir.
Özellikle insülin direnci olan hastalarda Akantazis Nigrikans denilen ciltte lezyonlar ( hiperpigmentasyon ) ortaya çıkabilir
Polikistik over sendromunda insülin direnci , tip 2 diyabet, obezite, santral yağlanma izlenerek tüm bunlar hipertansiyon ve kardiovasküler hastalıklarda artışa yol açabilmektedir.
Yine bu hastalarımızda karşılanmamış östrojen etkisi ve yukarıda saydığım gibi obozite, insülin direncide eklenince, tedavisiz kontrolsüz hastalarda endotriyum dediğimiz rahim duvarı hiperplazisi ve kanseri riskinin olabileceğide izlenmiştir. Tabiki bir kez daha vurgulayalım kontrol altındaki hastalarımız bu riskten korunabilmektedirler.
Ultrasonografi Bulguları
12 veya üzeri diye tarif edilen 2-7 mm arasında olabilen folikül sayısıyla yumurtalıkların volümü de artar. 10 ml üzerine çıkan bu volüm ve görüntü tarifi polikistik over olarak tanımlanır. Tek overde ki görüntüde yeterlidir.
Polikistik Over Sendromunda Tedavi
Tedavi hastadaki şikayetin hangisi olduğu ile planlanan şekildedir.
Adet düzensizliklerinde sadece progesteron veya oral kontraseptif dediğimiz östrojen ve progesteron içeren ajanlar kullanılabilir.
Tüylenme, sivilce gibi androjenin yükseldiği klinik tabloda oral kontraseptifler yanında adrenal bez supresyonu sağlayan glukokortikoidler yine androjen reseptör blokajı sağlayan ajanlar (flutamid, sprinolakton ) gibi tedavi seçenekleri vardır. Bu grup hastalarımızda lazer ve benzeri kozmetik önlemlerde yer alır.
İnfertilite tedavisinde ise izlenecek basamaklar klasik tedavi yanında laparaskopik drilling denilen cerrahi olarak overlerin ovülasyon indüksiyon metodu da eskiden olduğu gibi yeniden gündeme gelmiştir.
İnsülin direnci için tedavide en sık kullanılan ajan metformindir. Bu tedavinin ovulasyon hızlanması, infertilite tedavisine cevabın kolaylaşması ve androjen düzeyini düşürmeye de etkisi olduğu ispatlanmıştır.
Kilo verme, beslenme ve düzeli egzersiz ile tedavide aşılacak basamaklar ve hasta yönetimi çok kolaylaşmaktadır.
