Adet olamamaktır.
16 yaşını doldurmuş ve adet olamamışsa buna primer amenore denir.
Normal adet döngüsü içinde adetin kesilmesi ise sekonder amenore dir.
Bu şikayetle başvuran hastalarımızda öncelikle öyküsünde: İlaç kullanımı (antidepresanlar, hormonal ilaç alımı, kemoterapi, antihipertansif, radyasyon tedavisi) sorgulanmalıdır.
- GEBELİK durumu ve bununla ilgili gebelik testi
- Diyet, aşırı egzersiz, stres, kilo değişimi, seyahat sorgulanmalıdır.
Hasta Nasıl Değerlendirilmelidir?
Basamaklar şu şekildedir;
SEKONDER AMENORE İÇİN BASAMAKLAR
Öncelikli yukarıdaki bilgiler ışığında gebelik testi (hamilelik testi) yapılır.
Gebelik testine sık olarak troid ve prolaktin dediğimiz hormonları da ekledikten sonra muayene ve ultrason yapıp, bunların sonuçlarıyla adet söktürücü olarak bilinen progesteron hormonu veririz.
Progesteron hormonu ile kanayan hastada kesinlikle beyin yumurtalık ve vajen aksında bir patoloji yoktur. Bu hastanın yönetimi hastanın yaş ve diğer bulgularıyla hekimin kararıyla devam eder.
Progesteron ile kanama olmayan hastada FSH yüksek ise yumurtalık rezervi ve yaşa göre menopozal durumlar düşünülüp, gerekirse karyotip yapılabilirken, FSH düşük ve normal olanlarda hipotalamus yani beyinden bir baskılama düşünülerek hasta yönetimine devam edilir.
Bazı nedenlere değinecek olursak :
Nedenler arasında troid fonksiyon bozukluklarında tedavisi ile adetler geri döner.
Prolaktin yüksekliği durumunda göğüsten süt gelmesi şikayetide olabilir. Hipofiz MR çekilerek tanı ve tedavi sonrası adetler geri döner. Yine doğum sonrası aşırı kanamalara bağlı sheehan sendromu denilen hipofiz yetmezliğide amenore ile gelebiliyor.
Prematür over yetmezliği (erken menopoz)
40 yaşın altında ovariyan fonksiyonların bitmesidir. Yaklaşık olarak %1 kadında rastlanılır. Çoğu zaman neden bilinememektedir.
Polikistik over
Kronik anovulasyon ( yumurtalama olmaması) ve hiperandrojenemik seyreden bir tablodur. Bu sitemde ayrı bir başlık olarak yer almaktadır.
Kronik yumurtlama yani anovulasyon nedenlerinden biride aşırı diyete bağlı kilo kaybı ile giden anoreksiya nevroza yada bulimia genç kızlarda ki adet olamama nedenleri arasındadır.
ASTAR AMENORE
Burada progesteron ile çekilme kanaması olmayan grupta; Üst ve alt genital sistem dediğimiz uterus, over, vajeni içeren anormal gelişimler akılda tutulup basamaklar buna göre izlenmektedir. Yine bu grupta kromozomal anomalilere bağlı overde fonksiyon kaybı ve overin gelişememesi izlenebilmektedir.
